بورس کالای ایران، بازاری قانونمند، شفاف و مطمئن

راه اندازی قراردادهای آتی کنجاله سویا در بورس کالای ایران

روز 16 خرداد ماه سالجاری، روز  بسیار مهمی در تاریخ بازار نهاده های دام و طیور ایران است. در این روز با راه اندازی قراردادهای آتی کنجاله سویا در بورس کالای ایران، هم فعالان بازار از ابزار مالی طراحی شده برای این کالا متنفع خواهند شد و هم مصرف کنندگان نهاده های دام و طیور در خصوص تامین کنجاله سویای مورد نیاز خود از اطمینان کافی برخوردار می شوند.

 

دلایل انتخاب کنجاله سویا به عنوان دارایی پایه قراردادهای آتی در بورس کالا

 

کنجاله سویا یکی از مهم ترین منابع تغذیه طیور و دام و منبع اصلی تامین پروتئین مورد نیاز طیور و در نتیجه از مهم ترین نهاده های تولید گوشت در ایران و بسیاری از کشورهای جهان است. این محصول که از دانه سویا استحصال می شود، در کنار ذرت بخش عمده خوراک طیور را در کشور تشکیل می دهد.

 

وابستگی روزافزون صنعت دام و بویژه طیور کشور به کنجاله سویا و ذرت، منجر شده است تا هرگونه نوسان قیمت این محصولات از نگاه فعالان بازار آن به دقت و حساسیت پی گیری شود. این نوسانات در برخی مقاطع، دغدغه ها ونگرانی های جدی در خصوص وضعیت تامین کنجاله سویا و قیمت های آتی آن بوجود آورده است. در این میان بورس کالای ایران می تواند با استفاده از ابزار قراردادهای آتی نقش زیادی در رفع دغدغه و نگرانی فعالان بازار محصولات استراتژیک کشاورزی از جمله کنجاله سویا داشته باشد.

 

فعالان بازار کنجاله سویا می توانند با استفاده از قرارداد آتی متعهد به خرید یا فروش مقدار معینی از این محصول در آینده‌ای مشخص شوند. قیمت این معامله‌ای که قرار است در آینده مشخص شود ، در زمان حال تعیین می شود. ویژگی مهم قراردادهای آتی در پوشش ریسک قیمت کالاها می تواند یکی از دغدغه های مهم فعالان بازار کنجاله سویا از جمله عرضه کنندگان و متقاضیان را تا حد زیادی مرتفع نماید.

 

از همین رو بورس کالای ایران با هدف پوشش ریسک قیمت معاملات کنجاله سویا در ایران و به تبع آن دادن امکان برنامه ریزی و مدیریت بلندمدت عرضه و تقاضا به فعالان این بازار و هچنین دولت و نیز توسعه معاملات ابزارهای مشتقه که یکی از ستون های اصلی توسعه بازار سرمایه کشور به شمار می رود، راه اندازی قراردادهای آتی کنجاله سویا را در دستور کار قرار داده است.

 

مستندات قراردادهای آتی کنجاله سویا

امیدنامه قرارداد آتی کنجاله سویا

مشخصات قرارداد آتی کنجاله سویا

بروشور آشنایی با قرارداد آتی کنجاله سویا

 

برگزاری نشستهای هم‌اندیشی معرفی و راه‌اندازی قرارداد آتی کنجاله سویا با فعالان صنعت طیور کشور در بورس کالا

 با توجه به پذیرش قرارداد آتی کنجاله سویا در هیئت پذیرش بورس کالا و در راستای راه‌اندازی این قراردادها و فرهنگ سازی در زمینه این ابزارهای پوشش ریسک، ده ها جلسه معرفی قراردادهای آتی کنجاله سویا به فعالان صنعت طیور کشور شامل تشکل‌ها و اتحادیه های مصرف‌کننده این نهاده دامی استراتژیک، در بورس کالای ایران برگزار شد.

 

مزایای قرارداداهای آتی کنجاله سویا

 

1.مدیریت ریسک: در معاملات قراردادهای آتی سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید و فروش به موقع از قرار گرفتن دارایی‌هایشان در برابر نوسانات قیمت

جلوگیری نمایند.

2.استفاده از اهرم مالی: معامله‌گران با یک وجه تضمین اولیه اندک می‌توانند کل ارزش دارایی را معامله کنند.

3.کشف نرخ عادلانه: در این بازار تقابل عرضه و تقاضا منجر به کشف قیمت می‌شود همچنین به دلیل حجم بالای معاملات قیمت‌ها عادلانه و شفاف می‌باشد.

4.نقدشوندگی بالا: به دلیل تعداد زیاد خریداران و فروشندگان در این بازار مشتریان می‌توانند به راحتی اقدام به خرید و یا فروش دارایی نمایند.

5.تضمین معاملات توسط بورس: اتاق پایاپای بورس در مقابل خریداران نقش فروشنده و در مقابل فروشندگان نقش خریدار را ایفا نموده و کلیه قراردادهای معامله شده را تضمین می‌نماید.

6.معافیت مالیاتی: ذکر این نکته ضروری است که معاملات قراردادهای آتی در بورس کالا مشمول معافیت مالیاتی می‌باشد؛ با توجه به آنچه که در تبصره 1 ماده 7 قانون توسعه ابزارهای مالی آمده‌است، تمامی درآمدهای حاصل از سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار موضوع بند 24 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار، معاف از مالیات بوده و درآمدهای حاصل از نقل و انتقال اوراق مذکور و نیز درآمدهای حاصل از صدور و ابطال آن‌ها از پرداخت مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.

 

 

قراردادهای آتی کنجاله جایگزین بازار نقدی نیست

قراردادهای آتی یک ابزار مالی است و جایگزین بازار نقدی نمی شود. این قراردادها همانطور که از نامش مشخص است از یک بازار نقدی مشتق شده است و واسطه های بازار نقدی را حذف نمی کند بلکه به تولیدکننده ای که برای تولید برنامه ریزی می کند این امکان را می دهد که برای مصرف چند ماه بعد با یک قیمت مشخص خرید کند و سود و زیان خودش را پیش بینی کند.

 

ایجاد تعادل در نوسانات قیمت و پوشش ریسک خریداران یکی دیگر از مزایای این قراردادهاست و با وجود سقف موقعیت باز، امکان سرمایه گذاری کلان در این قراردادها از بین می رود. لازم به ذکر است بورس کالا فرآیند تحویل را در قراردادهای آتی کنجاله متفاوت دیده است و سازوکار وجه تضمین تحویل به نحوی است که فعالانی که واقعا قصد تحویل کالا را دارند در بدترین شرایط که ممکن است نکولی صورت گیرد، می توانند خسارت خود را دریافت کرده و کالای مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند.

 

از سویی دیگر واردکنندگان کنجاله که عرضه کنندگان اولیه این کالا خواهند بود می توانند در شرایط کاهش قیمت بازار برای جلوگیری از زیان با ورود به معاملات آتی کنجاله سویا از خاصیت پوشش ریسک این بازار استفاده کنند.

 

معرفی قراردادهای آتی کنجاله سویا

قرارداد آتی، قراردادی است که بر اساس آن فروشنده متعهد می شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمت مشخص بفروشد و در مقابل، طرف دیگر قرارداد متعهد می شود همان کالا با همان مشخصات را در سررسید معین بخرد و برای اینکه هر دو طرف به تعهدات خود عمل کنند باید مبلغی را به عنوان وجه تضمین اولیه نزد اتاق پایاپای بگذارند که متناسب با تغییرات قیمت آتی باید این وجه تضمین اولیه را تعدیل کنند. همانطور که در تعریف فوق اشاره شد ، قراردادهای قابل معامله در بورس باید از استاندارد و و مشخصات معینی برخوردار باشند که این ویژگی ها و برخی از شرایط انجام معاملات در قالب مشخصات قرارداد برای هر کالای پذیرش شده تهیه و تنظیم شود.

 

اصطلاحات رایج در قراردادهای آتی

موقعیت تعهدی فروش: اصطلاحا گفته می شود کسی که در بورس به عنوان مثال قرارداد آتی کنجاله سویا را به فروش می رساند و خود را به تحویل دادن کنجاله سویا بر اساس ضوابط استاندارد بورس در تاریخ معینی در آینده متعهد می کند، موقعیت فروش یا موقعیت تعهدی فروش اختیار کرده است. اگر این فرد تا تاریخ سررسید قرارداد این موقعیت را حفظ کند ضرورتا باید کنجاله سویا را تحویل دهد.

 

موقعیت تعهدی خرید: همچنین فردی که در بورس قرارداد آتی کنجاله سویا را می خرد و خود را متعهد به خرید کنجاله سویا بر اساس ضوابط استاندارد بورس در تاریخ معینی می نماید، اصطلاحا موقعیت خرید یا موقعیت تعهدی خرید اختیار کرده است و اگر تا تاریخ سررسید قرارداد، این موضع را حفظ کند ضرورتا باید کنجاله سویا را خریداری کند.

 

اندازه قرارداد: در قراردادهای آتی اندازه هر قرارداد توسط بورس تعیین می شود و معامله گران فقط می توانند مضرب های صحیحی از این مقدار را مورد معامله قرار دهند. بطور مثال در قراردادهای آتی کنجاله سویا اندازه هر قرارداد 5 تن می باشد.

 

 

کشف قیمت کنجاله سویا در بورس های کالایی دنیا

سویا و کنجاله سویا هر دو از کالاهای مهم بورسی در دنیا به شمار می روند و عمدتاً در بورس های مختلف به صورت معاملات آتی مورد دادوستد قرار می‌گیرند.  بر این اساس قیمت سویا و کنجاله آن نیز عموما بر اساس معاملات انجام گرفته در بورس ها کشف و از سوی مراکز مهم اعلام می شود.

 

با این حال علاوه بر بورس ها، کنجاله سویا در بازارهای نقدی و خارج از بورس نیز مورد معامله قرار می گیرد که البته مبنای تعیین قیمت آن در بازارهای خارج از بورس، قیمت هایی است که در بورس هایی همچون بورس شیکاگو کشف شده است.

 

از میان بورس های بزرگ دنیا، بورس های شیکاگو، دالیان چین، بورس غلات توکیو، بورس بین قاره ای (ICE)، ای سی ای هند،  امکان معاملات آتی کنجاله سویا را فراهم کرده اند و معاملات قراردادهای آتی سویا با مشخصاتی که توسط هر کدام از بورس ها تعریف شده است، روزانه توسط فعالان بازار و معامله گران انجام می شود.

 

 

 کشف قیمت کنجاله سویا در بورس کالای ایران

همزمان با راه اندازی قراردادهای آتی کنجاله سویا در بورس کالای ایران در نیمه خردادماه سالجاری، کلیه فعالان بازار و مصرف کنندگان این نهاده می توانند با مراجعه به پورتال رسمی بورس کالای ایران به نشانی: www.ime.co.ir از قیمت های لحظه ای قراردادهای آتی کنجاله سویا آگاهی یابند. برای این منظور می بایست پس از ورود به پورتال بورس کالای ایران و انتخاب منوی بازارها، در بخش تابلوی برخط بازار، نماد معاملاتی مربوط به قراردادآتی کنجاله سویا را مشاهده کنند. هم اکنون قراردادهای آتی زیره سبز و قراردادهای آتی سکه طلا در این بورس فعال بوده و معاملات روزانه آنها توسط معامله گران صورت می گیرد و از نیمه خرداد ماه سالجاری قراردادهای آتی کنجاله سویا نیز در این بورس فعال می شود.

 

 

نحوه پذیرش مشتریان برای معاملات قراردادهای آتی کنجاله سویا

افراد حقیقی یا حقوقی برای شروع فعالیت در بازار معاملات قراردادهای آتی، ابتدا باید به یکی از کارگزاران بورس کالا که دارای مجوز معاملاتی قراردادهای آتی باشند، مراجعه و با ارائه مدارک مورد نیاز کد دریافت نمایند. علاوه بر مدارک مورد نیاز هریک از مشتریان می بایست یک حساب عملیاتی نزد یکی از بانک‌های عامل ( سامان یا ملت) افتتاح نمایند.

 

حساب در اختیار بورس: حساب بانکی مشتری است که جهت تسویه وجوه توسط اتاق پایاپای مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای اتخاذ هر قرارداد آتی وجه تضمین اولیه، باید در حساب در اختیار بورس مشتری موجود باشد. حساب در اختیار، حسابی است که مشتری صرفاً قادر  به واریز وجه و همچنین مشاهد اطلاعات مربوط به حساب می‌باشد و حق برداشت از حساب مذکور در اختیار اتاق پایاپای  می‌باشد.

 

 

فرآیند انجام معاملات قراردادهای آتی کنجاله سویا

 

1. واریز وجه تضمین اولیه به حساب عملیاتی

2. ارائه سفارش خرید و یا فروش به کارگزار مربوطه و اتخاذ موقعیت تعهدی خریدی و یا فروش در بازار معاملات آتی کنجاله سویا

3. انجام معاملات روزانه بر روی موقعیت معاملاتی اتخاذ شده به نحوی که مشتری می تواند تا زمان سررسید قرارداد به دفعات، کالا را خرید و فروش کرده و با توجه به نرخهای روز از سود مورد نظر بهره مند گردد.

 

 

روش‌های خروج از بازار

 

1.      معاملات جبرانی: مشتریان می‌توانند با اخذ موقعیت تعهدی معکوس از بازار خارج شوند، به طور مثال چنانچه مشتری دارای موقعیت تعهدی خرید می‌باشد می‌تواند با اخذ موقعیت تعهدی فروش موقعیت خود را بسته و از بازار خارج شود.

2.      تسویه نقدی قبل از شروع دوره تحویل: در صورتی‌که مشتریان فروشنده گواهی آمادگی تحویل به همراه رسید انبار را ارائه نکنند موقعیت تعهدی باز ایشان با قیمت تسویه روزانه، همان روز تسویه و موقعیت ایشان بسته می‌شود، همچنین در صورتی‌که مشتریان خریدارگواهیآمادگیتحویلارائه نکنند و یاوجهارزشقراردادبراساسقیمت تسویهآخرینروز معاملاتی را واریز نکنند موقعیت تعهدی باز ایشان با قیمت تسویه همان روز تسویه و موقعیت ایشان بسته می‌شود.

 

فرآیند تحویل قراردادهای آتی کنجاله سویا

 

o        از 3 روز مانده به آخرین روز معاملاتی دارندگان موقعیت‌های تعهدی خرید و فروش موظف به تامین وجه تضمین تحویل خواهند بود.

 

o        مهلت ارائه گواهی آمادگی تحویل برای خریداران و فروشندگان تا پایان آخرین روز معاملاتی خواهد بود (پذیرش گواهی از طرف فروشنده منوط به ارائه رسید انبار خواهد بود)

 

o        در طول دوره 3 روزه دارندگان موقعیت های تعهدی فروش می توانند به جای وجه تضمین تحویل گواهی آمادگی تحویل به همراه رسید انبار ارائه دهند.

 

o        فروشندگانی که قبل از آخرین روز معاملاتی گواهی آمادگی تحویل می دهند می توانند همچنان در بازار حضور داشته و در طول این 3 روز اقدام به بستن موقعیت معاملاتی خود کنند.

 

o        در پایان آخرین روز معاملاتی، فرآیند تخصیص انجام می‌شود و هر یک از خریداران بر اساس رسید انبار و محلی که تحویل به آنها انجام خواهد گرفت تا ساعت 12 روز کاری پس از آخرین روز معاملاتی تصمیم می‌گیرد که آیا مابقی وجه قرارداد را نیز پرداخته و کالا را تحویل بگیرد یا نکول کند و با پرداخت جرایم تسویه نقدی شود.

چشم انداز بورس کالای ایران

 مرجع پایدار کشف قیمت و معاملات مبتنی بر کالا و اوراق بهادار کالایی

 

 ارتباط با ما
تهران خیابان آیت الله طالقانی،بعد از تقاطع ولی عصر (عج)،شماره 351کد پستی:1593649313
تلفن گویا: 85640
نمابر : 88383000
ارتباط مستقیم: 85642200
امور سهام: 85642013
 
کلیه حقوق مادی و معنوی این پرتال متعلق به شرکت بورس کالای ایران می باشد.