ضوابط عرضه و تسویه و پایاپای به روش حراج حضوری در بازار فرعی

در عرضه به روش حراج حضوری در بازار فرعی بورس کالای ایران، ثبت سفارش، معاملات، تسویه، پایاپای و تحویل کالا وفق مقررات بازار معاملات کالای فیزیکی بورس خواهد بود. لازم به ذکر است در این نوع عرضه ، در صورت عدم معامله کالا به میزان حداقل خرید جهت کشف نرخ، عرضه‌کننده می‌تواند تا پنج روز کاری پس از اولین عرضه اقدام به عرضه مجددکالای خود نماید. در صورت عدم فروش کالا در دومین عرضه، عرضه کالا در بورس منوط به ارائه درخواست به بورس و طی مجدد فرآیند پذیرش و عرضه خواهد بود.

ضوابط عرضه و تسویه و پایاپای روش عرضة یکجا در بازار فرعی

در عرضة یکجا، کارگزار فروشنده در صورتی مجاز به عرضه خواهد بود که معادل 3 درصد ارزش کالای موضوع معامله براساس قیمت پایه را به صورت نقد یا ضمانت‌نامة بانکی بدون قید و شرط از فروشنده دریافت و حسب مورد به حساب اتاق پایاپای واریز یا به این اتاق تحویل دهد و تاییدیة اتاق پایاپای را مبنی بر سپردن تضامین مربوطه به بورس ارایه کند.

لازم به ذکر است عرضه ‌کنندگان دولتی از شمول این ماده مستثنی می‌باشند. درخصوص سایر دستگاه‌های اجرایی موضوع مادۀ (5) قانون مدیریت خدمات کشوری که نسبت به عرضۀ یکجای کالا اقدام می‌نمایند، اخذ وجوه یا تضامین دیگر جهت عرضۀ کالا بر اساس مصوبۀ هیئت مدیرۀ شرکت موضوع بند (19) مادۀ (1) دستورالعمل تسویه و پایاپای معاملات بورس کالای ایران، خواهد بود.

همچنین در صورتی که کارگزار فروشنده پس از انتشار اطلاعیه عرضه و قبل از اولین روز عرضه، انصراف کتبی خود را از عرضه اعلام نماید و این انصراف مورد تایید بورس قرار گیرد یا چنانچه به دلیل عدم وجود خریدار معامله انجام نشود، تضامین وی با تایید بورس مبنی بر عدم مغایرت اقدامات کارگزار با مقررات در جریان معامله مذکور، حداکثر تا دو روز کاری پس از زمان انصراف یا پایان جلسه معاملات مسترد می‌شود. لازم به ذکر است در عرضة یکجا، کارگزار خریدار در صورتی مجاز به ورود سفارش به سامانة معاملاتی است که معادل 3 درصد ارزش کالای موضوع معامله براساس قیمت پایه را به صورت نقد یا ضمانت‌نامة بانکی بدون قید و شرط از مشتری دریافت و حسب مورد به حساب اتاق پایاپای واریز یا به این اتاق تحویل دهد و تاییدیة اتاق پایاپای را مبنی بر اخذ تضامین مربوطه به بورس ارایه کند. البته در صورتی که کارگزار خریدار موفق به انجام معامله نگردد، تضامین وی با تایید بورس مبنی بر عدم مغایرت اقدامات کارگزار با مقررات در جریان معامله مذکور، حداکثر تا دو روز کاری پس از زمان انجام معامله مسترد می‌شود.

قطعیت معامله در عرضه یکجا منوط به پرداخت بخش نقدی از سوی خریدار و ارائه سند تسویه خارج از پایاپای مطابق مقررات و با رعایت موارد زیر می‌باشد: 

1-خریدار مکلف است از طریق کارگزار خود طی مهلت واریز بخش نقدی معامله، نسبت به تسویه بخش نقدی معامله از طریق اتاق پایاپای اقدام نماید.

2-در صورتی که خریدار مطابق مقررات، برندۀ رقابت بوده و شرایط تحقق معامله مندرج در اطلاعیۀ عرضه را فراهم نماید، فروشنده مکلف به امضای سند تسویه خارج از پایاپای و ارائه آن به کارگزار خود می‌باشد.

3-کارگزار فروشنده مکلف است سند تسویۀ خارج از پایاپای بخش غیرنقدی را که پس از تامین شرایط اعلامی معامله از سوی خریدار و ایفای تعهدات ناشی از معامله تکمیل شده است، به بورس تسلیم نماید. تسلیم سند مذکور که با رعایت ترتیبات فوق به امضای فروشنده رسیده است، موجب قطعیت معامله در بورس خواهد شد.

4-در صورت عدم واریز بخش نقدی معامله  طبق شرایط اطلاعیۀ عرضه به حساب اتاق پایاپای در موعد مقرر یا عدم ایفای سایر تعهدات ناشی از معامله از سوی خریدار (که توسط هیئت داوری یا بنا به اقرار طرفین برای اتاق پایاپای محرز شده باشد) اتاق پایاپای کلیۀ کارمزدها و سایر کسورات مصوب را از محل تضامین موضوع مادة 14 این دستورالعمل کسر و مابقی آن را به عنوان وجه‌الضمان ناشی از عدم انجام تعهدات خریدار به حساب کارگزار فروشنده جهت پرداخت آن به فروشنده واریز می‌نماید.

5- در صورتی که فروشنده علی رغم ایفای تعهدات از سوی خریدار به شرح مفاد این دستورالعمل، از امضای سند تسویه خارج از پایاپای خودداری نماید (این موضوع باید  توسط هیئت داوری یا بنا به اقرار طرفین برای اتاق پایاپای محرز شده باشد)، کلیه کارمزدهای مربوط به معامله از محل تضمین موضوع مادۀ 13 این دستورالعمل کسر و مابقی به عنوان وجه الضمان به خریدار پرداخت می‌گردد. 

6-در صورت عدم تسلیم سند تسویۀ خارج از پایاپای از سوی کارگزار فروشنده به اتاق پایاپای، معامله محقق نشده و به اختلاف طرفین براساس ترتیبات مقرر در مادۀ 36 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران رسیدگی خواهد شد.

7-در صورتی که معامله به هر دلیل محقق نشود، بخش نقدی واریزی از سوی خریدار (غیر از 3% موضوع مادۀ 14 این دستورالعمل) به کارگزار خریدار جهت پرداخت به خریدار مسترد خواهد شد. لازم به ذکر است  دستگاه‌ها و شرکت‌های دولتی و سایر دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات دولتی از شمول حکم بند 5 این ماده مستثنی هستند.

8-ارائه سند تسویه خارج از پایاپای به بورس و تایید معامله توسط بورس، به منزلۀ تحقق قطعی و پایان فرآیند معامله و تسویه آن در بورس است و بورس در خصوص ایفای تعهدات ناشی از معامله از سوی طرفین، از جمله تحویل کالا و تسویه بخش غیر نقدی معامله هیچگونه مسئولیتی نخواهد داشت.

 ضوابط اختصاصی و تسویه و پایاپای اموال غیرمنقول در بازار فرعی

 پس از انتشار اطلاعیه عرضه و طبق مهلت بازدید تعیین شده در آن، مشتریان می‌توانند با اخذ معرفی‌نامه از کارگزار خود که دارای مجوز معامله در بازار فرعی می‌باشد، اقدام به بازدید از اموال غیرمنقول عرضه شده نمایند. ضوابط نحوۀ تعیین کارشناس یا کارشناسان رسمی دادگستری، توسط هیات مدیرۀ بورس تصویب می‌گردد. در معاملات اموال غیرمنقول، مبایعه نامه امضا شده طبق فرمتی که در اطلاعیه عرضه ارائه شده است، جزء لاینفک سند تسویه خارج از پایاپای می‌باشد. این مبایعه‌نامه در مرجعی که هیئت مدیرۀ بورس تعیین می‌کند و طبق ترتیبات اجرایی مصوب آن هیات مدیره، تنظیم می‌گردد.